Aansprakelijkheidsrisico’s Verlengd Private Aansluitingen
Steeds meer mensen willen hun elektrische auto opladen via hun eigen netaansluiting, terwijl de auto zelf in de openbare ruimte staat. Deze manier van laden noemen we een Verlengd Private Aansluiting (VPA). Maar wie is er aansprakelijk als er een ongeluk gebeurt met zo’n VPA? Daar heeft NAL-regio Oost juridisch advies over ingewonnen. Dit artikel geeft meer informatie over VPA’s en een samenvatting van het advies.
Dit advies gaat alleen over aansprakelijkheidsrisico’s. Er zijn meer afwegingen te maken rond VPA’s, op ruimtelijk, organisatorisch, financieel, juridisch en technisch vlak. Raadpleeg daarvoor het afwegingskader VPA’s.
Wat is een VPA?
Een VPA kan op de volgende manieren de netaansluiting bij de woning verbinden met de auto:
- Kabel los over de stoep, zonder beschermende mat;
- Kabel los over de stoep, met beschermende mat;
- Kabel weggestopt in een kabelgoottegel;
- Kabel via een laad-arm bóven de stoep;
- Private laadpaal in de openbare ruimte.
In beginsel zijn VPA’s niet toegestaan. Reguleren begint daarom met kiezen welke VPA-vormen je eventueel wilt toestaan in je gemeente.
Waarom kiezen EV-rijders voor een VPA?
Mensen met een elektrische auto willen graag dichtbij huis kunnen laden. Er zijn regionale concessies om publieke laadpalen te plaatsen. Als er dan toch geen laadpaal in de buurt is, zoeken EV-rijders naar een andere oplossing. Ook mensen die maximaal voordeel uit hun zonnepanelen willen halen, kunnen een VPA een aantrekkelijke oplossing vinden.
Kan de gemeente succesvol aansprakelijk worden gesteld?
Omdat de gemeente een zorgplicht heeft om een veilig begaanbare weg te waarborgen, is er altijd een aansprakelijkheidsrisico als iemand gewond raakt door een ongeluk met een VPA.
Of een gemeente aansprakelijk is, hangt altijd af van de concrete situatie. De rechter zal toetsen aan de ‘kelderluikcriteria’:
- in hoeverre is het waarschijnlijk dat mensen niet opletten en niet voorzichtig zijn in deze situatie?
- hoe groot is de kans dat daaruit ongevallen ontstaan?
- hoe ernstig kunnen de gevolgen zijn?
- in hoeverre is het nemen van veiligheidsmaatregelen bezwaarlijk?
Toepassing van deze criteria komt erop neer dat hoe groter de kans op ongevallen met ernstige gevolgen, hoe belangrijker het wordt dat de gemeente veiligheidsmaatregelen neemt. Een kabelgoot kan bijvoorbeeld veiliger zijn dan een veelheid van losse kabels over de stoep.
Let op: ook als de gemeente geen enkele VPA-vorm toestaat, maar niet handhaaft als inwoners toch VPA’s gebruiken, wordt het aansprakelijkheidsrisico groter!
Wat maakt de kans op ongevallen groter?
Het risico op letsel neemt toe als er meer VPA’s in een straat aanwezig zijn. Denk aan kabels en kabelmatten die rommelig over elkaar heen liggen op de stoep. Het risico wordt ook groter bij ondeugdelijke materialen, zoals kabelgoottegels die slordig zijn geplaatst. Om een goed juridisch besluit te nemen, is het daarom belangrijk dat de gemeente inzichtelijk heeft hoe groot de behoefte aan VPA’s in potentie is.
Hoe kan ik invulling geven aan de zorgplicht?
Het aansprakelijkheidsrisico neemt af als de gemeente aantoonbaar aan haar zorgplicht voldoet. Dat kan door:
- Handhaven, met mogelijke handhavingsgrondslag in artikel 2:10 en 2:11 van de (model-)APV;
- Aanvullende beleidsregels over eisen en voorwaarden aan vorm, type, en uitvoering van een VPA.
Als ik een of meer VPA-vormen toesta, wat zijn dan de specifieke aansprakelijkheidsrisico’s?
Zie de VPA-vormen bij de vraag ‘Wat is een VPA’
1+2: Aansprakelijkheidsrisico wordt hoger als de situatie onoverzichtelijk is, omdat er veel kabels en matten door en over elkaar liggen en/of de verlichting van de stoep slecht is.
3: Een kabelgoottegel is onderdeel van de weg. Als de kabelgoottegel onjuist is geplaatst en daardoor gevaar oplevert is de gemeente aansprakelijk bij een ongeluk. Advies: plaats als gemeente zelf kabelgoottegels.
4: Geen gevaar voor struikelen, maar wel voor botsing. Als de gemeente laad-armen toestaat, maar niet handhaaft op gevaarlijk hangende laad-armen, kan aansprakelijkheid ontstaan.
5: Geen gevaar voor struikelen, maar elektrocutiegevaar mogelijk. De eigenaar van de laadpaal is aansprakelijk, maar als de gemeente een risicovolle situatie laat voortbestaan zonder te handhaven, kan alsnog aansprakelijkheid ontstaan.
Hoe kan ik VPA´s juridisch gezien het beste reguleren?
Je kunt beleidsregels toevoegen aan de APV. Afhankelijk van de APV en de VPA-vorm, kun je mogelijk leges of precariobelasting heffen.
Wanneer je toestemming hebt verleend, kun je deze niet zomaar intrekken. Om intrekking goed te regelen, kun je een termijn aan de toestemming koppelen of intrekkingsvoorschriften opstellen.
Hoe kan ik VPA’s juridisch gezien het beste reguleren?
Als je geen VPA’s wilt toestaan, is een mogelijke handhavingsgrondslag te vinden in artikel 2:10 en 2:11 van de (Model-)APV. Artikel 2:10 gaat over het plaatsen van voorwerpen op openbare plaatsen in strijd met de publieke functie ervan. Artikel 2:11 bevat meerdere verboden over aanleggen, beschadigen, opbreken en veranderen van een weg. Of je deze artikelen kunt toepassen, hangt af van het soort APV.
Als je VPA’s wel wilt toestaan, kun je dat actief communiceren, bijvoorbeeld via de gemeentelijke website of via informatieavonden. Je kunt daarbij ook aangeven welke VPA’s de gemeenten toestaat. Een volgende stap is om beleidsregels toe te voegen aan de APV. Daarin kun je ingaan op welke vorm, type, en uitvoering van een VPA de gemeente accepteert. Afhankelijk van de APV en de VPA-vorm, kun je mogelijk leges of precariobelasting heffen.
Mocht je een stap verder willen gaan in (positieve) regulering, dan kun je dit regelen via een toestemmingsstelsel. Gemeente Dordrecht heeft dit bijvoorbeeld gedaan, het voorbeeld vind je hier.
Wanneer je toestemming hebt verleend, kun je deze niet zomaar intrekken. Om intrekking goed te regelen, kun je een termijn aan de toestemming koppelen of intrekkingsvoorschriften opstellen.
Houd bij regulering ook rekening met andere afwegingen rond VPA’s, zoals die te vinden zijn in het afwegingskader.
Meer weten?
Lees hier het volledige rapport ‘Advies risico’s VPA’.
