Bert Klerk, oud-voorzitter NKL
Het Nationaal Kennisplatform Laadinfrastructuur bestaat 10 jaar! NKL-directeur Roland Ferwerda blikt terug en vooruit met de belangrijkste partners waarmee NKL werkt aan een toekomstbestendig en betaalbaar laadnetwerk voor elektrisch vervoer.
In de eerste aflevering gaat hij in gesprek met oud-voorzitter Bert Klerk, die, samen met Thijs Aarten, aan de wieg stond van de oprichting van het kennisplatform. Wat was destijds de missie? Hoe heeft de markt zich ontwikkeld? En welke publieke interventie is nog nodig voor de toekomst?
NKL werd een neutraal platform, waar kennis kon worden uitgewisseld en partijen met elkaar in verbinding kwamen.


Bert Klerk
Een ervaren bestuurder met hart voor de publieke zaak.
Bert Klerk
Een ervaren bestuurder met hart voor de publieke zaak.
- NKL-voorzitter vanaf de oprichting in 2014 tot eind 2020.
- Voorzitter Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) van 2019 tot 2021.
- Voorzitter Formule E-Team (FET) van 2013 tot 2019.
- Daarvoor manager en bestuurder bij o.a. het Rijk, gemeente Den Haag, ProRail en toezichthouder en adviseur bij uiteenlopende organisaties.
Hoe het begon: met lef
De betrokkenheid van Bert bij NKL voert terug naar het FET (Formule E-team): een publiek-private samenwerking waarin de hele keten van mobiliteitspartners en wetenschap verenigd is om elektrisch vervoer te stimuleren. Bert was vanaf 2013 voorzitter van dit team.
‘Het duurzaamheidsbeleid van de overheid was destijds gericht op elektrificatie van de zakelijke leaserijder, vanuit de gedachte dat de laadpalen dan vanzelf zouden volgen. De overheid wilde het dus aan de markt overlaten. Maar zo werkt het niet, je hebt ook publieke interventie nodig om elektrisch rijden succesvol te kunnen introduceren’, zo voorzag Bert. ‘Daarover zijn we de discussie aangegaan en met resultaat. Het getuigt van lef van de overheid dat zij deze samenwerking is aangegaan in het FET. Met als voorwaarde dat alle opgebouwde kennis zou worden verspreid en toegankelijk zou zijn voor alle partijen.’ Die voorwaarde vormde de basis voor NKL, dat in 2014 officieel werd opgericht.
NKL werd een neutraal platform, waar kennis kon worden uitgewisseld en partijen met elkaar in verbinding kwamen, vertelt Bert. ‘Voorbij alle discussies en tegenstellingen. Een poldermodel dus.’ Roland en Bert pakken de oorspronkelijke statuten er nog eens bij. Roland: ‘Het doel van NKL was kort gezegd om zo efficiënt mogelijk een dekkend laadnetwerk in te richten. Met behulp van kennisontwikkeling en -verspreiding en het bevorderen van dialoog tussen betrokken partijen.’
Kennis verdampt als je de verantwoordelijkheid voor kennisverspreiding alleen bij de markt neerlegt.
Personenvervoer: zetje naar volwassenheid
Die missie is waargemaakt. De afgelopen tien jaar is er veel bereikt, stelt Bert. ‘Het elektrische personenvervoer heeft de fase van jongvolwassenheid bereikt.’ Het aantal publieke laadpunten steeg de afgelopen tien jaar naar bijna 150.000 (semi)publieke laadpunten en er is veel kennis ontwikkeld en gedeeld.
Maar er is nog een zetje nodig naar de volwassenheid. Roland: ‘De kennis kan nog toegankelijker gemaakt worden en moet ook goed beheerd worden. En in de volwassenwording zijn andere aspecten van belang, zoals harmonisatie van contracten, benchmarken, prijstransparantie en de handhaving daarvan.
Zelf als de volwassenheid is bereikt, blijft er behoefte aan publieke interventie. Bert: ‘Je kunt de verantwoordelijkheid voor kennisverspreiding niet alleen bij de markt neerleggen, want dan verdampt de kennis. Het is een publiek-private aangelegenheid.’ Roland maakt de vergelijking met Kennisplatform CROW, waarin overheden, aannemers en adviesbureaus op het gebied van infra en mobiliteit samenwerken, bijvoorbeeld aan uniforme bestekken voor bruggenbouw. ‘Ook in marktgedreven sectoren blijft behoefte aan neutraal terrein om samen kennis te delen en borgen.’
Zonder NKL was Nederland nooit Europees koploper geworden in publieke laadinfrastructuur. Dan was de uitrol veel trager verlopen en was veel kennis nooit ter beschikking gesteld.
Het Nederlandse model vasthouden en uitdragen
Waar zou de sector eigenlijk staan zonder NKL? Bert: ‘Dan was Nederland nooit Europees koploper geworden in publieke laadinfrastructuur. Dan was de uitrol veel trager verlopen en was veel kennis nooit ter beschikking gesteld.’ Het brengt het gesprek op de kracht van het Nederlandse model. De ontwikkeling van open protocollen en standaarden hebben voor snelle groei gezorgd. En ze zijn belegd in internationale organisaties (zoals Open Charge Alliance voor OCPP en EVRoaming Foundation voor OCPI) zodat het internationaal erkende en gedragen standaarden worden.
‘Dit zijn echt verworvenheden waaraan NKL heeft bijgedragen die we niet kwijt moeten raken’, zegt Bert. ‘Want als Duitsland en Frankrijk rechtsaf gaan met de regelgeving, dan heeft Nederland een probleem.’ Roland: ‘Dus wij moeten internationaal sterker op de bal zitten, vanuit verdediging van ons model. Maar ook om ons model uit te dragen, als een exportproduct.’ Bert: ‘Daarvoor heb je een onafhankelijk speler nodig, die achter de overheid en bedrijven aan zit. Een blijvende, grensoverschrijdende aanjaagfunctie.’
Ook logistiek laden heeft publieke interventie nodig; een katalysator.
Het goederenvervoer aanjagen
Die aanjaagfunctie is voor het goederenvervoer ook nodig. De netcongestie is Bert een doorn in het oog. ‘Hierover hebben we tien jaar gelden al de noodklok geluid, maar het is niet opgepakt. De netbedrijven hebben amper ruimte gekregen om te investeren.’ Hij wijst erop dat de overheid te laat is ingestapt, vanuit de gedachte dat het goederenvervoer een marktgedreven sector is. ‘Maar ook logistiek laden heeft publieke interventie nodig; een katalysator.’
NKL is die katalysator, stelt Bert. Hij vindt het sterk dat NKL ook de verbreding naar het goederenvervoer heeft opgezocht. Roland legt uit hoe. NKL heeft aan de wieg gestaan van de NAL-werkgroep Logistiek en levert hiervoor de voorzitter (Robert van den Hoed). Die werkgroep is bijna uitgegroeid tot een losstaand programma omdat er zo’n grote kennisbehoefte en noodzaak is om publieke en private partijen te verbinden.
Weer die onmisbare publiek-private samenwerking Bert licht toe hoe dat samenspel de logistieke elektrificatie stimuleert. ‘Het feit dat NKL zich nu ook al enige tijd met het goederenvervoer bezig houdt, maakt brede ontwikkeling van de sector mogelijk. Het zorgt voor impulsen waardoor bedrijven denken: “die overheid gaat investeren in laadinfrastructuur voor zware vrachtwagens stimuleren, nu moeten wij ook een tandje bijzetten.” Waardoor niet alleen maar wordt gewacht op die Tesla-truck, maar ook de DAF’s van deze wereld gaan investeren in e-trucks, wat ze gelukkig nu ook al doen.’
Het publiek-private samenspel is dus de motor achter elektrificatie en een laadnetwerk dat meegroeit. De verbinding tussen overheid, markt, wetenschap en tussen sectoren. ‘En zo lang die verbinding niet vanzelf gaat, is de rol van NKL nog niet uitgespeeld’, besluit Bert.