Slim laden kan een bijdrage leveren aan het voorkomen van congestie op het elektriciteitsnetwerk. Dan is het wel zaak dat alle seinen op groen staan om optimaal te kunnen gebruikmaken van die slimme laadtechnieken. Sommige belangen binnen dit speelveld lijken echter met elkaar te conflicteren. Deze problematiek stond centraal tijdens de NKL Kennisshow ‘Botsende belangen bij slim laden’ op dinsdag 29 maart. Over een complexe puzzel, drie kapiteins, het Marktfaciliteringsforum en misschien toch wel meer synergie dan we denken.
De aanleiding om een Kennisshow aan dit onderwerp te wijden is het rapport ‘Smart charging synergies’, een verkenning die werd opgesteld door NKL en Enervalis, in opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland op verzoek van TKI Urban Energy. “We gaan meer en meer elektrisch doen”, leidde Maarten de Vries van TKI Urban Energy het onderwerp in. “Dat betekent dat ons energieprofiel verandert. Door een toenemende vraag begint het te knellen op ons elektriciteitsnet. We moeten iets slimmers verzinnen voor de toekomst. Flexibiliteit is het toverwoord en als het gaat om het opladen van elektrische auto’s kan slim laden die flexibiliteit bieden. Alleen: slim laden van elektrische auto’s ligt op het raakvlak van de energiesector én de mobiliteitssector. Dat maakt de praktijk weerbarstig. Soms lopen doelen parallel, maar er kan ook sprake zijn van botsende belangen.”
Open structuur
“Zijn het echt botsende belangen of hebben we de synergie nog niet gevonden?”, vroeg Peter Hermans zich af. Hij is kwartiermaker van het Marktfaciliteringsforum (MFF), een overleg dat het opnieuw organiseren van de energiemarkt gaat faciliteren. “De energiesector wordt steeds meer cross sectoraal. Het delen van data wordt daardoor steeds ingewikkelder, want we hebben het dan niet meer over een uitwisselingsprotocol maar over businesstransacties. Dat vraagt om een open structuur waarin we gezamenlijk moeten optrekken. Het eigenbelang moet een collectief belang worden.”
De aanbevelingen die worden gedaan in ‘Smart charging synergies’ zijn voer waarmee het gloednieuwe MFF direct aan de slag kan. Jelle Meermans van Enervalis gaf een toelichting op het rapport. De hoofdlijnen: we moeten over domeinen heen gaan kijken, waarbij het delen van data prioriteit heeft. We moeten beseffen dat met slim laden een EV-rijder niet alleen een afnemer is, maar ook een dienstleverlener van flexibel energiegebruik. Tegelijkertijd moeten we ons ook realiseren dat het ontstaan van slim laden geen negatieve impact mag hebben op ‘dom’ laden. “Alles bij elkaar is het een complexe puzzel.”
Gidsland of verdrievoudiging
Tijdens de aansluitende paneldiscussie ging het voornamelijk over prikkels die de optimalisatie van slim laden kunnen versnellen. “Belangrijk wordt dat de netcode en mogelijk de elektriciteitswet dusdanig wordt aangepast, dat het ook interessant wordt voor EV-rijders om hun flexibiliteit beschikbaar te stellen om slim te kunnen laden”, zei Lennart Verheijen van GreenFlux. “Die wetswijzing is moeilijk, ook omdat we het helemaal fout kunnen doen met de verkeerde prikkels. Als we het goed doen wordt Nederland een gidsland, als we het slecht doen kunnen we ons opmaken om het elektriciteitsnet te verdrievoudigen. Maar in theorie durf ik de stelling aan dat we met slim laden alle netcongestie veroorzaakt door elektrische auto’s volledig kunnen voorkomen.”
Maarten de Vries van TKI Urban Energy ziet nog wel wat beren op de weg. “Technisch kunnen we alles, maar het moet wel van de grond komen. Wat mag het kosten? Wat vinden we acceptabel? Wat vragen we van de elektrische rijder? Wie bepaalt wanneer er slim wordt geladen? Je kunt niet drie kapiteins op één schip hebben. We hebben te maken met EV-rijders, marktpartijen en netbeheerders. Wat wordt het sturingsignaal waarmee we prioriteit aanbrengen?” Verheijen: “Volgens mij hebben we geen drie kapiteins op een schip. We hebben drie belanghebbenden die weliswaar allemaal iets anders willen, maar wat helemaal niet strijdig hoeft te zijn. Er is wel een ordening nodig. Netwerk komt eerst. Als je dat niet respecteert, klapt het netwerk eruit en heeft niemand meer iets.”
Juiste prikkels
Frank Geerts, lid van de NAL-werkgroep Smart Charging, haalde aan dat het perspectief van de EV-rijders centraal zou moeten staan. “Voor de gebruikers is laadzekerheid het allerbelangrijkste. Het moet duidelijk zijn of de elektrische auto voldoende wordt opgeladen en tegen welke tarieven. De motieven om slim te gaan laden zijn voornamelijk financieel of emotioneel, bijvoorbeeld door gebruik te maken van eigen zonnepanelen. En minder op het feit dat het een bijdrage levert aan de oplossing van het maatschappelijk vraagstuk, namelijk het voorkomen dat het elektriciteitsnet overbelast rakt. Het voorkomen van congestie op het net zou dan ook niet leidend moeten zijn, want dat is uiteindelijk het station waar we niet hopen te komen. We moeten ons in eerdere stappen richten op de juiste prikkels om EV-rijders slim te laten laden.”
Het laatste woord is in ieder geval nog niet gezegd over dit thema. “Het is duidelijk dat we een mooi onderwerp te pakken hebben”, sloot NKL-directeur Roland Ferwerda de Kennisshow af. “We hebben kansen gezien voor opvolging, die wellicht in het MFF kunnen worden opgepakt. Zodat slim laden vooral uit synergie bestaat en niet uit botsende belangen.”
De Kennisshow terugkijken? Dat kan via deze link.
Op basis van de vragen die werden gesteld tijdens deze Kennisshow stelden we een vraag-antwoord document op over het thema ‘Botsende belangen bij slim laden’.
