Steeds vaker loopt de energievraag op bedrijventerreinen tegen de grenzen aan van de netcapaciteit. Dit staat de aanleg van laadinfrastructuur in de weg. Je kunt benaderd worden door ondernemers die hun ambities voor elektrisch vervoer niet kunnen waarmaken. Dat is vervelend voor de ondernemer, maar ook voor de gemeente die bedrijventerreinen aantrekkelijk wil houden.
Netwerkbeheerders kunnen pas investeren in uitbreiding als er een concrete aanvraag op tafel ligt. Hiervoor moeten de energievraag en de knelpunten op het energienet in beeld komen. Via de Landelijke Capaciteitskaart elektriciteitsnet van Netbeheer Nederland krijg je een indicatief beeld van de mate van transportschaarste op het elektriciteitsnetwerk in een specifiek gebied. Hiermee kun je een inschatting maken van de ruimte die er nog is op het elektriciteitsnet.
Deze kaart is altijd een momentopname. Neem daarom bij concrete plannen contact op met jouw netbeheerder. Daarnaast is het raadzaam om knelpunten bij verdeelstations in de buurt van een bedrijventerrein te inventariseren bij de netbeheerder.
Betrek de netbeheerder bij het opstellen van een plan van aanpak. Daarmee zijn zij in staat tijdige acties te ondernemen voor eventuele netverzwaring. Zware laadinfra, zoals snelladers en laadpleinen, wordt meestal aangesloten op het middenspanningsnet (MS). Individuele reguliere laadpalen worden vooral aangesloten op het laagspanningsnet (LS). In het algemeen geldt: hoe hoger het netvlak, hoe hoger de kosten en doorlooptijden zijn van een verzwaring.
Kijk voor een indicatie van doorlooptijden en kosten in het Basisdocument Energie Infrastructuur.
Een verzwaring van het elektriciteitsnet is een van de oplossingen voor netproblemen. Er zijn ook oplossingen waarbij een minder grote uitbreiding nodig is, of waarbij de verzwaring helemaal niet nodig is. Het grote voordeel van deze maatregelen is dat ze vaak ook sneller kunnen worden uitgevoerd, wat de aanleg van laadinfra versnelt.
Mogelijke oplossingen zijn:
- Opwek van duurzame energie (zon/wind) met batterijopslag achter de meter. Met een batterij is het niet erg als aanbod en vraag van energie niet op elkaar aansluiten. Economisch is dit steeds aantrekkelijker door technische ontwikkeling van batterijen en het geleidelijk verdwijnen van de salderingsregeling. In Nederland lopen op verschillende plekken pilots met energiehubs (zie Best practice: energiehubs)
- Gebruikmaken van laadinfra met slimme software, die het tijdstip van laden aanpast aan de ruimte op het elektriciteitsnet. Hierbij kan ook gebruik worden gemaakt van batterijopslag met loadmanagement. Daardoor laadt de batterij op als er ruimte is op het net, en ontlaadt bij minder ruimte en een hoge vraag.
- Afstemming tussen bedrijven op basis van ritpatronen en laad- en lostijden. Dit bevordert het gezamenlijk gebruik van laadinfra en zorgt voor een efficiëntere verdeling van de laadbehoefte binnen de beschikbare netcapaciteit.
- Een collectieve aanpak voor verduurzaming van een bedrijventerrein. Dit maakt de realisatie van de bovenstaande maatregelen makkelijker. Tegelijkertijd helpt een collectieve aanpak ook om individuele piekbelasting van het energienet te verkleinen. Uitbreiding met een kleiner netwerkstation is mogelijk afdoende.
- Sturen op bundeling van lading en locaties waar voldoende netcapaciteit is. Daar waar voldoende ruimte op het energienet is en wegen elkaar kruisen, zijn interessante locaties om ladingen van logistieke bedrijven samen te brengen. Logistieke hubs bieden efficiëntievoordelen voor zowel deze bedrijven als voor de aanleg van het benodigde elektriciteitsnetwerk. Hierdoor is ook een kleiner netwerkstation nodig.
Wat kun je doen als gemeente?
Op bedrijventerreinen waar netcongestie een issue is, moet je samen met de netbeheerder oplossingen bespreken en organiseren. Het helpt ook als je maatregelen stimuleert die snel tot oplossingen leiden. Je kunt bijvoorbeeld:
- Op verschillende manieren opwekking van duurzame energie stimuleren in combinatie met batterijopslag. Denk aan een behoefte- en haalbaarheidsonderzoek onder ondernemers en aan financiële en organisatorische ondersteuning bij realisatie.
- Bedrijven en exploitanten van laadpleinen stimuleren om slimme laadinfra te gebruiken.
- Financiële voordelen bieden aan bedrijven die ritpatronen aanpassen om laadbehoeften efficiënter te verdelen op het energienet.
- Financiële garantstelling op je nemen, mits de investering voor de uitoefening van de publieke taak is.
- Bedrijventerreinen stimuleren om na te denken over hun eigen toekomstige laadbehoefte en laadbeleid door in een vroeg stadium de prognoses van de NAL-storymap te valideren en bedrijventerreinen hierin mee te nemen. De vervolgstap is een collectief plan voor laadinfra voor het gehele terrein.
Best practice: energiehubs
Bolscher in Enschede heeft samen met de gemeente een snellader op publieke grond geplaatst, net buiten het hek. Hierbij wordt gebruikgemaakt van de stroomaansluiting en eigen opwek van de zonnepanelen van Bolscher. Het terrein is ’s nachts afgesloten, maar door de locatie buiten het hek kunnen gastgebruikers er altijd terecht. Voor derden is het gebruik interessant omdat zij hier tegen een relatief gunstig tarief snel kunnen laden. De partijen profiteren zo van de gunstige energie-inkoop van Bolscher, en Bolscher kan op deze manier de investering versneld terugverdienen.
De voordelen:
- Makkelijker delen van laadinfra doordat derde partijen niet op privaat terrein hoeven te komen.
- Minder ruimte nodig op privaat terrein.
- Versneld terugverdienen van de investering.
- Goede kWh-prijs door energie via bestaande grootverbruikaansluiting.
De gemeente heeft dit initiatief geholpen door grond beschikbaar te stellen.
Meer informatie:
- Basisdocument Energie Infrastructuur (Netbeheer Nederland): gemiddelde ontwikkeltijd van een nieuw netwerkstation.
- Smart Charging Guide (ElaadNL): over smart charging.
- Handvatten NVDE: voor de uitrol van logistieke laadinfra bij een collectieve aanpak op een bedrijventerrein.
- Regionale Energie Strategie in jouw energieregio: nagaan welke plannen er al zijn voor netverzwaring en energieopwekking.
- Handreiking RES naar realisatie (Netbeheer Nederland): hoe netbeheerders de RES toepassen.
- Rapport Kansen logistiek laden bij netcongestie: de mitigerende maatregelen en de mogelijkheden die er zijn om bij een beperkte netaansluiting toch elektrische voertuigen te kunnen laden.