Binnen een energiehub kunnen bedrijven hun energievraag op elkaar aanpassen en de netaansluiting beter benutten. Als collectief hebben zij genoeg aan een kleinere netaansluiting dan de bedrijven in totaal met individuele aansluitingen.
| Eigenschappen | Fysieke hub | Virtuele hub |
| Type | Laadinfrastructuur |
| Terugverdientijd | Enkele jaren | Nog onbekend |
| Kosten | Aanleggen kabels, afstemmen gebruik met andere partijen | Afstemmen gebruik met andere partijen |
| Baten | Eigen beheer, geen grotere aansluiting nodig | Geen grotere aansluiting nodig |
| Doorlooptijd | Enkele jaren | Nog onbekend |
| Ruimtegebruik | Aanleggen kabels | Geen |
| Status | Volwassen fase | Pilot fase |
| Sectoren | Bedrijven met ongelijktijdige energievraag |
| Individueel/ collectief | Collectief |
Er zijn twee belangrijke typen configuraties van een energiehub:
- Fysieke hub – Binnen een privaat netwerk: Samen met andere bedrijven leg je jouw eigen elektriciteitsnetwerk aan. Hiervoor is een ontheffing van de ACM vereist. Een commerciële partij of een organisatie legt namens de deelnemende bedrijven het netwerk aan en beheert dit netwerk. Zo ontstaat er een gesloten distributiesysteem (GDS). Dit private netwerk heeft één aansluiting op het publieke elektriciteitsnetwerk.
- Virtuele hub – Binnen het publieke netwerk: Deze mogelijkheid moet nog worden uitgewerkt in regelgeving en bij de netbeheerders. Het bestaat nu alleen nog in pilots. In deze opzet ben je aangesloten via het publieke elektriciteitsnetwerk en sta je via dat netwerk virtueel ‘in contact’ met andere bedrijven. De netbeheerder behandelt je administratief als één aansluiting en verrekent jouw elektriciteitsverbruik op die manier.
Bedrijven stemmen hun energievraag op elkaar af. Een mogelijkheid hiervoor is het reserveren of kopen van tijdsloten. Door slim te sturen, zijn bedrijven gegarandeerd van hun energiebehoefte binnen de gerealiseerde aansluiting. Een centraal energiemanagementsysteem verdeelt de energie dan op de overeengekomen tijden. Het is belangrijk dat de aangesloten bedrijven gezamenlijk overeenkomen wie wanneer energie mag gebruiken.
Voorbeeld energiehub
Bedrijf A, B en C hebben afzonderlijk een maximale capaciteit van 10 MW per bedrijf, maar willen meer vermogen gebruiken. Met een energiehub kunnen ze gezamenlijk in totaal 30 MW gebruiken. Als ze hun energiegebruik op elkaar afstemmen, kunnen ze op bepaalde momenten meer energie afnemen van het netwerk. In de grafiek kan bedrijf C tussen 00:00 en 06:00 uur meer dan 10 MW gebruiken en bedrijf A tussen 16:00 en 22:00 uur. Zij delen een netaansluiting en kunnen door de energiehub meer elektriciteit gebruiken.
Wanneer is deze maatregel geschikt?
Een energiehub is geschikt voor bedrijven die op piekmomenten tegen de grenzen van hun eigen aansluiting aanlopen. Samen hebben zij voldoende netcapaciteit en zij kunnen piekmomenten opvangen door capaciteit uit te wisselen. Om dat mogelijk te maken, moeten de bedrijven een ongelijktijdige energievraag hebben. Wanneer ze allemaal op hetzelfde moment een piekvraag hebben, heeft een energiehub geen mitigerend effect op knellende netcapaciteit.
Wat zijn de effecten?
Doordat bedrijven lokaal capaciteit met elkaar kunnen uitwisselen binnen een gezamenlijke aansluiting, is er minder behoefte om dit via het publieke netwerk te doen.
Hoe start je een energiehub?
Om partijen samen te brengen is een initiator nodig, die bij verschillende lokale bedrijven in gesprek gaat om na te gaan of de laadvraag ongelijktijdig is. Dit kan een van de betrokken bedrijven zijn, de betreffende gemeente, of een technisch adviesbureau. Afstemming met de netbeheerder is enorm belangrijk en dit moet vroeg in het proces starten.
Uitdagingen en kansen
Een uitdaging is het creëren van gezamenlijkheid tussen bedrijven, waarbij zij dezelfde visie voor ogen hebben. Eén partij moet het initiatief nemen tot samenwerking en afstemming. De belangen tussen de stakeholders moeten worden afgewogen. Op momenten dat de energievraag meer is dan de capaciteit van de aansluiting, moet de beschikbare capaciteit eerlijk worden verdeeld over de bedrijven. Voor de verdeling van de capaciteit moet een onafhankelijke partij worden aangesteld, die de verdeelsleutel hanteert. De onafhankelijkheid garandeert de toekomstbestendigheid van de energiehub. Onafhankelijkheid geldt ook voor de te hanteren prijzen op het netwerk, waarbij voor alle aangesloten partijen een eerlijke prijs wordt gehanteerd.
Combinatie met andere maatregelen
De potentie van een energiehub kan worden uitgebreid met andere mitigerende maatregelen:
- Duurzame energie (zon en wind) kan relatief goedkoop lokaal worden gebruikt. Een bedrijf kan opgewekte energie direct uitwisselen met andere aangesloten bedrijven.
- De capaciteit van de totale energiehub kan met een ongegarandeerde aansluiting op gunstige momenten tijdelijk worden uitgebreid. Hierdoor kunnen de bedrijven tijdelijk meer energie afnemen of terug leveren via de hoofdaansluiting.
- In een energiehub is het aanpassen van energiegebruik met slim laden vereist.
- Met een batterij wordt de energiehub efficiënter en kan in totaal meer energie worden gebruikt. Een batterij kan ook helpen bij piekvragen door gelijktijdigheid van aangesloten bedrijven.
- De energiebehoefte kan bij langdurige piekvraag worden aangevuld met een aggregaat.
Toekomstperspectief
Binnen strenge wettelijke grenzen is het nu al mogelijk om een fysieke energiehub in te passen in het huidige elektriciteitsnetwerk. Een virtueel energiehub is momenteel nog niet mogelijk; hier worden pilots naar gedaan.
