Petrouschka Werther, directeur Duurzame Mobiliteit, ministerie Infrastructuur en Waterstaat (IenW)
Het Nationaal kennisplatform laadinfrastructuur bestaat 10 jaar! NKL-Directeur Roland Ferwerda blikt terug en vooruit met de belangrijkste partners waarmee NKL werkt aan een toekomstbestendig laadnetwerk voor elektrisch vervoer.
Aflevering 2: Petrouschka Werther, directeur Duurzame Mobiliteit ministerie Infrastructuur en Waterstaat (IenW), de belangrijkste financier van NKL. Welke bijdrage levert NKL volgens haar aan de transitie naar elektrisch rijden? En hoe ziet zij de marktontwikkelingen? ‘We hebben elkaar nodig om het systeem te laten werken. We zijn super aan het opschalen en dat vraagt om snel en flexibel schakelen. Net als in een escaperoom, waar probleem en oplossing razendsnel bij elkaar komen.’
Snel en flexibel met elkaar schakelen, dat is wat we ook nodig hebben in de transitie naar elektrisch rijden.
Petrouschka Werther
Expert in duurzame mobiliteit bij het Rijk.
Petrouschka Werther
Expert in duurzame mobiliteit bij het Rijk.
- Sinds februari 2022 directeur Duurzame Mobiliteit ministerie Infrastructuur en Waterstaat (IenW). IenW is “systeemverantwoordelijk” voor de ambitie dat de vervoersector in 2050 klimaatneutraal is.
- Petrouschka werkt voor IenW sinds 1997. O.a. betrokken geweest bij grote regionale OV-projecten, de uitvoering van het Energie- en Klimaatakkoord en de zero-emissie stadslogistiek.
- Plaatsvervangend directeur voor de Directie Luchtvaart geweest (2018-2021). Programmamanager Anders Betalen voor Mobiliteit (2005-2010). In 2004 betrokken bij Europese politieke agendering van duurzame mobiliteit tijdens het Nederlands voorzitterschap van de EU.
‘Experimenteerruimte is belangrijk’
Duurzame mobiliteit, Petrouschka is er al 20 jaar mee bezig. Hoe kijkt zij naar de pioniersfase van de afgelopen tien jaar? Wat heeft bijvoorbeeld goed gewerkt? ‘Ik vind convenanten heel behulpzaam. Want je moet de markten zelf creëren, dat gaat niet vanzelf. Ik ben zelf bijvoorbeeld betrokken geweest bij een convenant voor emissievrije OV-bussen. We bedachten toen dat regio’s in de eerstvolgende openbare vervoersconcessie ervaring moesten opdoen met emissievrije bussen en wij zorgden voor subsidie. Dat werkte. In Groningen hadden ze wat waterstofbussen, op Schiermonnikoog de eerste e-bussen van BYD. Zo deed iedereen wat ervaring op. Die experimenteerruimte is belangrijk.’
De publiek-private samenwerking is een succesfactor gebleken, zoals binnen NKL. Een plek waar kennisvragen konden landen.
Een platform dat publieke én private belangen meeneemt
Naast experimenteerruimte is de publiek-private samenwerking een succesfactor gebleken, zoals NKL. Een plek waar kennisvragen konden landen. Petrouschka: ‘Een platform waarvan ook de maatschappelijke partijen denken: daar komt een onafhankelijk advies uit dat publieke én private belangen meeneemt. Dat vind ik de kracht van NKL.’
Toepasbare adviezen
Naast onafhankelijkheid wijst ze op de toepasbaarheid van de kennis. Zoals de ‘Basisset DC laden’ die gemeenten inzicht geeft waar laadinfrastructuur voor hogere vermogens aan moet voldoen. Maar ook het rapport ‘Logistiek laden bij beperkte netcapaciteit’ waaraan NKL heeft bijgedragen. ‘Zo’n concreet stappenplan is ontzettend behulpzaam. Voor bedrijven en voor ons. We kunnen ernaar verwijzen en het brengt in kaart of deze maatregelen voldoende zijn. Want wij zijn als IenW systeemverantwoordelijk. We kijken wat goed gaat en wat ontbreekt. Weten de juiste partijen elkaar te vinden? Ziet de marktordening er goed uit?’
Klaarstaan voor opschaling
Over die marktordening en -ontwikkeling gesproken, hoe staan we ervoor? En wat is nodig voor verdere ontwikkeling? Petrouschka: ‘Personenvervoer zit in een volwassener fase. Toch is nog slechts 4 % van de voertuigen elektrisch. Die curve zal snel omhoog gaan. En dat betekent onder andere dat de kennisbasis goed op orde moet zijn, zodat je klaarstaat voor opschaling.’
Particulieren zijn als de mieren en de vracht heeft zijn eigen kracht.
Logistiek begint pas. Als netcongestie geen issue wordt, dan zal die groei veel sneller gaan dan de particuliere sector, zo voorziet Petrouschka. ‘Want die businesscase is heel aantrekkelijk.’ Logistiek vergt echter wel een heel andere aanpak. ‘Ik zeg altijd: particulieren zijn als de mieren. En de logistiek, de vracht, die heeft zijn eigen kracht. Die zoeken zelf actiever naar kennis, via bestaande contacten. Het is dus zaak om goed te kijken aan welke toepasbare kennis behoefte is en waar je die het beste ontsluit. Misschien wel via de adviseurs die de bedrijven inschakelen?’
Internationale belangstelling
‘Ik denk dat we trots kunnen zijn op de succesvolle publiek-private samenwerking’, vervolgt Petrouschka. ‘Het buitenland is best jaloers op het FET en onze vele publiek-private “overlegorgaantjes”. We krijgen overigens ook regelmatig de opmerking dat we als overheid te dicht betrokken zijn bij de branche. Maar die gezamenlijkheid is juist belangrijk, je hebt elkaar nodig om het hele systeem te laten draaien.’
Ook Europees hebben we elkaar nodig. De protocollen zijn een aandachtspunt, de Europese Commissie heeft moeite om ze te omarmen, signaleert Petrouschka. ‘Hoe voorkomen we dat er straks Europese protocollen komen en het werk hier voor niets is geweest?’ Roland: ‘We zullen goed moeten uitdragen in Europa wat we hier aan het ontwikkelen zijn.’
Professionaliseren van de governance
De sector ontwikkelt zich dus met reuzestappen. Daarmee roept ook de vraag op: past de huidige governance nog bij de groei en opschaling? Petrouschka: ‘Met de samenwerkingsovereenkomst Regionale Aanpak Laadinfrastructuur (RAL) hebben we de verdeling landelijk versus regio’s goed gedefinieerd. Maar welke vorm is logisch voor alle organisaties eromheen, zoals waaronder NKL en ElaadNL? Is dat publiek of privaat? En wie betaalt: de overheid of ga je bijdragen vragen?’
Probleem en oplossing razendsnel bij elkaar brengen: dat is wat we nodig hebben in de transitie naar elektrisch rijden.
Snel en flexibel schakelen
Gevraagd naar een slotwoord, zegt Petrouschka: ‘We zijn super aan het opschalen en dan loop je voortdurend tegen dingen aan die je niet voorspeld hebt. Maar er zijn ook dingen die eerst niet konden en nu ineens wel!
Ik gebruik hierbij vaak de metafoor van de escaperoom. Je zit met z’n allen in die afgesloten kamer. Als je tegen iets aanloopt of een aanwijzing vindt, dan benoem je het direct. Je brengt probleem en oplossing razendsnel bij elkaar. Dat is wat we ook nodig hebben in de transitie naar elektrisch rijden. Snel en flexibel met elkaar schakelen.’
