Ontwikkeling basisnetwerk voor publiek laden in de logistiek
Hoe kunnen we in Nederland een slim en schaalbaar basisnetwerk aanleggen voor elektrisch laden voor commercieel goederenvervoerders? Dit overzicht geeft gemeenten, beleidsmakers, (logistieke) ondernemers en marktpartijen zicht op de publieke initiatieven die dit nu onderzoeken.
Wat speelt er?
De mobiliteitstransitie is in volle gang en de logistieke sector staat voor een omvangrijke verduurzamingsopgave. In 2025 zijn er al zero-emissiezones voor tientallen binnensteden. Uiterlijk 2030 hebben dieseltrucks geen toegang meer in diverse stadscentra. In dat jaar is naar verwachting 10% van de vrachtauto’s in Nederland elektrisch. Om de overstap naar elektrisch vervoer in de logistiek verder te stimuleren is een belangrijke vraag hoe vrachtwagens altijd toegang hebben tot voldoende stroom om te laden.
Wat willen we bereiken?
Voor elektrische vrachtwagens is een landelijk publiek toegankelijk laadnetwerk nodig, naast laadmogelijkheden op de terreinen van bedrijven. Om in de behoefte te voorzien, zijn langs hoofdtransportwegen in de EU-lidstaten iedere 60 kilometer laadpunten nodig. Deze Europese AFIR-wetgeving vraagt om de ontwikkeling van nieuwe laadlocaties in de buurt van onze nationale corridors.
Wat heeft de logistieke sector hieraan?
Bedrijven kunnen rekenen op voldoende laadmogelijkheden voor elektrische vrachtwagens. Met een landelijk publiek toegankelijk netwerk voor (snel)laden op hoog vermogen kunnen zij makkelijker overstappen op elektrisch transport.
Welke projecten zijn er nu?
Voor de ontwikkeling van het basisnetwerk zijn er verschillende programma’s, waaronder Logistiek Laden (LoLa), Living Lab Heavy Duty Laden (LLHDL) en Clean Energy Hubs (CEH).
Het doel van deze initiatieven is tot een functionele, betaalbare en schaalbare inrichting te komen van de (semi-)publieke laadinfrastructuur voor heavy-duty logistiek. Wat deze projecten betekenen voor het basisnetwerk leggen we hier voor je uit:
⊕ Logistiek Laden
Logistiek Laden (LoLa) is het aanjaagprogramma voor een landelijk dekkend netwerk voor publiek toegankelijke snelladers. LoLa is hierin de verbindende factor tussen vervoerders, exploitanten van laadinfrastructuur, eigenaren van kansrijke locaties, overheden en netbeheerders. Daarnaast onderzoekt LoLa welke marktmodellen toekomstbestendig zijn en waar eventueel subsidie nodig is. In de volgende fase ondersteunt LoLa bij het uitschrijven van tenders om de nieuwe locaties te gaan aanbesteden aan marktpartijen die de locaties realiseren en exploiteren. Een LoLa-locatie ligt altijd in de buurt van een veelgebruikt logistiek tracé. Denk aan strategische locaties in de buurt van de Nederlandse snelwegen, verzorgingsplaatsen, truckparkings en industrieterreinen. Zo moet in Nederland een netwerk ontstaan van laadinfrastructuur voor vrachtwagens met om de 60 kilometer een snellader (minimaal 350 kW vermogen). Ook werkt LoLa toe naar het laden op vermogens boven 1 Megawatt.
Project LoLa wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en gerealiseerd samen met de netbeheerders (ElaadNL).
⊕ Living Lab Heavy Duty Laadpleinen
Living Lab Heavy Duty Laadpleinen (LLHDL) is een proeftuin voor zware laadinfrastructuur. Op zes fysieke laadpleinen wordt kennis en ervaring opgedaan en gedeeld, variërend van truckparkings, semipublieke locaties en publiek toegankelijke locaties. Het Living Lab deelt data en kennis en organiseert financiering voor innovatie, waardoor marktpartijen sneller kunnen opschalen. Het project helpt ook het bij het effectief inrichten van nationale wet- en regelgeving of subsidies. De centrale kennisvraag is wat een functionele, betaalbare en schaalbare inrichting is van (semi-)publiek toegankelijke laadinfrastructuur voor heavy duty logistiek richting 2025 en 2030.
Project LLHDL wordt in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) uitgevoerd door Rijkswaterstaat.
⊕ Clean Energy Hubs (CEH)
Een Clean Energy Hub (CEH) is een tank-, laad- of bunkerstation. De CEH heeft minimaal twee alternatieve, duurzame energiebronnen en is vooral gericht op zwaar goederenvervoer. De Hub kan ook gericht zijn op andere faciliteiten. Denk aan openbaar vervoer, horeca, truckparking en vergaderruimtes. Clean Energy Hubs moeten verduurzaming van zwaar goederenvervoer mogelijk maken. Alle provincies (ook de provincies in de Goederenvervoercorridor: routes van Rotterdamse Haven naar Duitsland), het Rijk en havenbedrijf Rotterdam ontwikkelen samen een strategie om tot een landelijk dekkend netwerk van CEH’s te komen. Het programma is onderdeel van het programma Goederenvervoercorridors, met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) als opdrachtgever.
Project CEH is een samenwerking tussen alle provincies, Havenbedrijf Rotterdam (HbR), Rijkswaterstaat en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW), onder regie van provincie Gelderland. De laadfaciliteiten op deze CEH’s dragen bij aan het landelijk dekkend netwerk.
Waar kun je nu laden?
Om te weten waar op geschikte publieke laadpunten zijn, heeft de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) een interactieve laadkaart voor zwaar vervoer ontwikkeld. Per locatie wordt aangegeven welk type voertuig daar kan laden, hoeveel laadpunten er zijn en hoeveel vermogen deze hebben. De laadpunten op de laadkaart zijn onderverdeeld in RDW- voertuigcategorieën (N2, N3 en N3+O4). Ook wordt er onderscheid gemaakt tussen laadpunten die geschikt zijn voor zwaar vervoer, en laadpunten die specifiek bedoeld zijn voor het laden van vrachtwagens (aangeduid als dedicated N3).
Wat kunnen gemeenten doen?
Steeds meer gemeenten krijgen van marktpartijen de vraag of zij willen meewerken aan het realiseren van laadpleinen voor trucks. Dit varieert van het beschikbaar stellen van (publieke) grond en faciliteren van de realisatie tot zorgen voor goede bereikbaarheid en voorzieningen op de locaties. Dat laatste kan ook spelen bij laadlocaties op private grond.
Veel gemeenten vragen zich af of en hoe zij dergelijke initiatieven kunnen ondersteunen. Waar moeten ze aan denken? En kunnen ze sturen in de ontwikkeling van deze heavy-duty laadpleinen? Zes kernvragen geven gemeenteambtenaren concrete handvatten voor de omgang met initiatieven voor de ontwikkeling van hoogvermogen-laadpleinen.
